Ilayda
New member
\Kanun Ismine Gelen Ekler Nasıl Yazılır?\
Kanun ismine eklenen ekler, yasal düzenlemelerin doğru bir şekilde ifade edilmesi ve anlaşılması adına önemli bir dilbilgisel özelliktir. Türkçede, kanunların isimlerine gelen ekler, genellikle kanunun adını belirtmek, kapsamını genişletmek veya kanunun farklı türlerini tanımlamak amacıyla kullanılır. Bu yazıda, kanun ismine gelen eklerin nasıl yazılacağı, hangi kurallara göre kullanılacağı ve çeşitli örneklerle konuya dair ayrıntılar ele alınacaktır.
\Kanun İsimlerine Gelen Eklerin Temel Kuralları\
Türkçede kanun ismine ek gelirken bazı dilbilgisel kurallar ve yazım biçimlerine dikkat edilmesi gerekmektedir. İlk olarak, kanun isminin doğru bir biçimde yazılması gerektiği unutulmamalıdır. Bir kanunun ismi, özel bir ad olarak kabul edildiğinden, baş harfi büyük olmalıdır. Ayrıca, kanun ismine ekler genellikle "-in", "-i" gibi çekim ekleri ile değil, "kanunu", "yasası" gibi adlaştımış hal ekleriyle gelir.
Kanun ismine gelen eklerin yazımında dikkat edilmesi gereken en önemli nokta, eklerin kelimenin sonuna doğru eklenmesidir. Kanun isminin kendisiyle uyumlu olacak şekilde, ekler dil bilgisi kurallarına uygun bir şekilde sırasıyla eklenmelidir.
\Kanun İsimlerine Gelen Ekler ve Kullanım Örnekleri\
1. \Kanun ve Yasalar ile İlgili Ekler\
Kanun isimlerine ekler eklerken en yaygın kullanılan ekler, “yasası”, “kanunu”, “tüzüğü” gibi kelimelerdir. Bu ekler, kanunun adını genişletir ve hangi kanunun hangi konuyu kapsadığını belirtir.
Örnekler:
- \Türk Ceza Kanunu\: “Türk Ceza Kanunu” ifadesi, belirli bir kanunu ifade eder. Burada "kanun" kelimesi kanunun türünü belirtir.
- \İş Kanunu\: İşçilerin haklarını düzenleyen kanunun adıdır. Bu şekilde eklenen "kanunu" kelimesi, belirli bir yasa türünü ifade eder.
- \Basın Yasası\: Basın ile ilgili düzenlemeleri kapsayan yasal düzenlemeyi belirtir.
2. \Kanun İsimlerinin Ek Alırken Kuralları\
Kanun ismine gelen ekler, genellikle türemiş ekler ve eklemeli şekillerde gelir. Ekler, eklenmiş olduğu kelimenin anlamını değiştirmez fakat o kelimenin bir başka türünü ya da belirli bir sınıfını ifade eder.
Örnekler:
- \Türk Medeni Kanunu\: "Türk Medeni Kanunu" ifadesi, Türk hukuk sistemine ait olan medeni kanunu ifade eder.
- \Türk Ticaret Kanunu\: Türk Ticaret Kanunu, ticaretle ilgili düzenlemeleri içeren bir kanun olarak belirtilir.
Bu eklerin kullanılmasında, Türkçe dilbilgisi kuralları gereği ekler genellikle doğru sıralamayla eklenmelidir. Ayrıca, kanun isimleri yazılırken doğru yazım kurallarına uygunluk önemlidir. Kanun adı ve ek arasındaki boşluklar doğru kullanılmalıdır.
3. \Kanun İsimlerine Gelen “Ek” Ekleri\
Bazı kanun adlarında, belirli bir kanunun değişiklik veya ekleme yapılan bölümlerine de "ek" ifadesi eklenebilir. Bu tür ekler, bir kanunun içeriğinde yapılan değişikliklere ve eklemelere işaret eder.
Örnekler:
- \Türk Ceza Kanunu’na Ek Madde\: Bu, Türk Ceza Kanunu'na eklenen yeni bir maddeden bahsedilmektedir.
- \İş Kanunu’na Eklenen Düzenlemeler\: İş Kanunu'nda yapılan son değişiklikleri ifade eder.
4. \Kanun İsimlerine Gelen “Yönetmelik” Ekleri\
Bazı durumlarda, kanun ismine ek olarak "yönetmelik" kelimesi de eklenebilir. Bu, kanunla ilgili yönetmelikleri ifade eder ve çoğunlukla kanunun uygulanmasını sağlayacak detaylı kurallar içerir.
Örnekler:
- \İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği\: İş sağlığı ve güvenliğini düzenleyen kanunla bağlantılı bir yönetmelik.
- \Çevre Kanunu Yönetmeliği\: Çevreyle ilgili kanunun hükümlerini uygulayan yönetmelik.
\Kanun İsimlerinde Kısaltmalar ve Eklerin Yazımı\
Kanunların uzun isimlerinde sıkça kısaltmalar kullanılmaktadır. Kısaltmalarda, eklerin doğru bir şekilde kullanılması, kanun adı ile anlam kayması olmadan ifade edilmesini sağlar. Kısaltmalarda da ekler, genellikle tam metin olarak yazılır, ancak dilbilgisel açıdan doğru bir kullanım için kısa şekilde de ifade edilebilir.
Örnekler:
- \TCK (Türk Ceza Kanunu)\
- \İK (İş Kanunu)\
- \BKK (Bazı Kanunlar Kapsamında Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun)\
Kısaltmalarda, kanun isminin sonuna gelen ekler de kısaltma yapılırken aynı kurallara göre yazılmalıdır. Ancak, bu kısaltmaların sonunda nokta kullanılmaz.
\Kanun İsimlerine Gelen Ekler ve Anlam İlişkisi\
Kanun isimlerine eklenen eklerin anlamı değiştirmesi mümkündür. Örneğin, “kanun” ve “yasası” arasında, anlam açısından bazı nüanslar vardır. "Kanun" daha genel bir kavramken, "yasa" genellikle halk arasında daha yaygın olarak kullanılan ve halkı doğrudan etkileyen bir düzenlemeyi ifade eder.
- \Türk Ceza Yasası\: Türk Ceza Kanunu’na benzer, ancak halk arasında genellikle "yasa" olarak kullanılmasının sebebi, daha çok bilinen ve yaygın bir terim olmasıdır.
Ayrıca, kanunların içine yerleştirilen ekler, kanunun kapsamını daraltan veya genişleten bir işlev görebilir. Bu sebeple, kanun adlarının doğru eklerle tamamlanması, hem dilbilgisel hem de hukuki anlamda önemlidir.
\Sonuç\
Kanun ismine ekler yazarken dikkat edilmesi gereken birçok dilbilgisel kural bulunmaktadır. Ekler, kanunun türünü, kapsamını ve özelliklerini belirlemek adına önemlidir. Ayrıca, dilin doğru kullanımı ve hukuki terimlerin doğru biçimde yazılması, kanunların daha doğru anlaşılmasını sağlar. Kanun isimlerine gelen ekler, hukukun doğru bir şekilde ifade edilmesinde hayati bir rol oynar ve bu kurallara uyulması gereklidir.
Kanun ismine eklenen ekler, yasal düzenlemelerin doğru bir şekilde ifade edilmesi ve anlaşılması adına önemli bir dilbilgisel özelliktir. Türkçede, kanunların isimlerine gelen ekler, genellikle kanunun adını belirtmek, kapsamını genişletmek veya kanunun farklı türlerini tanımlamak amacıyla kullanılır. Bu yazıda, kanun ismine gelen eklerin nasıl yazılacağı, hangi kurallara göre kullanılacağı ve çeşitli örneklerle konuya dair ayrıntılar ele alınacaktır.
\Kanun İsimlerine Gelen Eklerin Temel Kuralları\
Türkçede kanun ismine ek gelirken bazı dilbilgisel kurallar ve yazım biçimlerine dikkat edilmesi gerekmektedir. İlk olarak, kanun isminin doğru bir biçimde yazılması gerektiği unutulmamalıdır. Bir kanunun ismi, özel bir ad olarak kabul edildiğinden, baş harfi büyük olmalıdır. Ayrıca, kanun ismine ekler genellikle "-in", "-i" gibi çekim ekleri ile değil, "kanunu", "yasası" gibi adlaştımış hal ekleriyle gelir.
Kanun ismine gelen eklerin yazımında dikkat edilmesi gereken en önemli nokta, eklerin kelimenin sonuna doğru eklenmesidir. Kanun isminin kendisiyle uyumlu olacak şekilde, ekler dil bilgisi kurallarına uygun bir şekilde sırasıyla eklenmelidir.
\Kanun İsimlerine Gelen Ekler ve Kullanım Örnekleri\
1. \Kanun ve Yasalar ile İlgili Ekler\
Kanun isimlerine ekler eklerken en yaygın kullanılan ekler, “yasası”, “kanunu”, “tüzüğü” gibi kelimelerdir. Bu ekler, kanunun adını genişletir ve hangi kanunun hangi konuyu kapsadığını belirtir.
Örnekler:
- \Türk Ceza Kanunu\: “Türk Ceza Kanunu” ifadesi, belirli bir kanunu ifade eder. Burada "kanun" kelimesi kanunun türünü belirtir.
- \İş Kanunu\: İşçilerin haklarını düzenleyen kanunun adıdır. Bu şekilde eklenen "kanunu" kelimesi, belirli bir yasa türünü ifade eder.
- \Basın Yasası\: Basın ile ilgili düzenlemeleri kapsayan yasal düzenlemeyi belirtir.
2. \Kanun İsimlerinin Ek Alırken Kuralları\
Kanun ismine gelen ekler, genellikle türemiş ekler ve eklemeli şekillerde gelir. Ekler, eklenmiş olduğu kelimenin anlamını değiştirmez fakat o kelimenin bir başka türünü ya da belirli bir sınıfını ifade eder.
Örnekler:
- \Türk Medeni Kanunu\: "Türk Medeni Kanunu" ifadesi, Türk hukuk sistemine ait olan medeni kanunu ifade eder.
- \Türk Ticaret Kanunu\: Türk Ticaret Kanunu, ticaretle ilgili düzenlemeleri içeren bir kanun olarak belirtilir.
Bu eklerin kullanılmasında, Türkçe dilbilgisi kuralları gereği ekler genellikle doğru sıralamayla eklenmelidir. Ayrıca, kanun isimleri yazılırken doğru yazım kurallarına uygunluk önemlidir. Kanun adı ve ek arasındaki boşluklar doğru kullanılmalıdır.
3. \Kanun İsimlerine Gelen “Ek” Ekleri\
Bazı kanun adlarında, belirli bir kanunun değişiklik veya ekleme yapılan bölümlerine de "ek" ifadesi eklenebilir. Bu tür ekler, bir kanunun içeriğinde yapılan değişikliklere ve eklemelere işaret eder.
Örnekler:
- \Türk Ceza Kanunu’na Ek Madde\: Bu, Türk Ceza Kanunu'na eklenen yeni bir maddeden bahsedilmektedir.
- \İş Kanunu’na Eklenen Düzenlemeler\: İş Kanunu'nda yapılan son değişiklikleri ifade eder.
4. \Kanun İsimlerine Gelen “Yönetmelik” Ekleri\
Bazı durumlarda, kanun ismine ek olarak "yönetmelik" kelimesi de eklenebilir. Bu, kanunla ilgili yönetmelikleri ifade eder ve çoğunlukla kanunun uygulanmasını sağlayacak detaylı kurallar içerir.
Örnekler:
- \İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği\: İş sağlığı ve güvenliğini düzenleyen kanunla bağlantılı bir yönetmelik.
- \Çevre Kanunu Yönetmeliği\: Çevreyle ilgili kanunun hükümlerini uygulayan yönetmelik.
\Kanun İsimlerinde Kısaltmalar ve Eklerin Yazımı\
Kanunların uzun isimlerinde sıkça kısaltmalar kullanılmaktadır. Kısaltmalarda, eklerin doğru bir şekilde kullanılması, kanun adı ile anlam kayması olmadan ifade edilmesini sağlar. Kısaltmalarda da ekler, genellikle tam metin olarak yazılır, ancak dilbilgisel açıdan doğru bir kullanım için kısa şekilde de ifade edilebilir.
Örnekler:
- \TCK (Türk Ceza Kanunu)\
- \İK (İş Kanunu)\
- \BKK (Bazı Kanunlar Kapsamında Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun)\
Kısaltmalarda, kanun isminin sonuna gelen ekler de kısaltma yapılırken aynı kurallara göre yazılmalıdır. Ancak, bu kısaltmaların sonunda nokta kullanılmaz.
\Kanun İsimlerine Gelen Ekler ve Anlam İlişkisi\
Kanun isimlerine eklenen eklerin anlamı değiştirmesi mümkündür. Örneğin, “kanun” ve “yasası” arasında, anlam açısından bazı nüanslar vardır. "Kanun" daha genel bir kavramken, "yasa" genellikle halk arasında daha yaygın olarak kullanılan ve halkı doğrudan etkileyen bir düzenlemeyi ifade eder.
- \Türk Ceza Yasası\: Türk Ceza Kanunu’na benzer, ancak halk arasında genellikle "yasa" olarak kullanılmasının sebebi, daha çok bilinen ve yaygın bir terim olmasıdır.
Ayrıca, kanunların içine yerleştirilen ekler, kanunun kapsamını daraltan veya genişleten bir işlev görebilir. Bu sebeple, kanun adlarının doğru eklerle tamamlanması, hem dilbilgisel hem de hukuki anlamda önemlidir.
\Sonuç\
Kanun ismine ekler yazarken dikkat edilmesi gereken birçok dilbilgisel kural bulunmaktadır. Ekler, kanunun türünü, kapsamını ve özelliklerini belirlemek adına önemlidir. Ayrıca, dilin doğru kullanımı ve hukuki terimlerin doğru biçimde yazılması, kanunların daha doğru anlaşılmasını sağlar. Kanun isimlerine gelen ekler, hukukun doğru bir şekilde ifade edilmesinde hayati bir rol oynar ve bu kurallara uyulması gereklidir.